Pogrzeb to wydarzenie, któremu towarzyszy mnóstwo zwyczajów i obrzędów, a niektóre z nich wywodzą się jeszcze z czasów pogaństwa. Co prawda wiele takich zwyczajów zanikło, jednakże inne utrzymują się do dziś, przynajmniej na wsiach.

Jak zwyczajowo żegna się zmarłego?

Jednym z takich zwyczajów, który przetrwał w jakiejś formie do dziś jest wystawienie zwłok i odwiedzanie zmarłego przez rodzinę i znajomych. Co prawda dawniej odbywało się to w domach, a obecnie rolę miejsca, gdzie jest wystawione ciało pełni zakład pogrzebowy, ale zasadniczy cel tego zwyczaju się nie zmienił. Chodzi o ostatnie pożegnanie, ale także wsparcie rodziny zmarłego, która cały czas znajduje się przy zwłokach. Nieco zanikającym zwyczajem, który ma swoje pogańskie korzenie i nawet był zwalczany przez kościół, jest nocne czuwanie wraz ze śpiewaniem żałobnych pieśni. Zazwyczaj odbywa się ono, kiedy trumna stoi w domu. Dziś większość rodzin wybiera miejsce, w którym świadczone są usługi pogrzebowe, by tam umieścić trumnę przed pogrzebem, więc w związku z tym także tradycja nocnego czuwania nieco odchodzi w zapomnienie.

Zwyczajem związanym z pogrzebem, który praktykuje się do dziś jest przenoszenie zwłok z kaplicy do miejsca pochówku. Dziś zazwyczaj trumnę lub urnę niosą pracownicy zakładu pogrzebowego. Rodzina idzie w pierwszej części konduktu, zaś za nią pozostali żałobnicy. Jeżeli pogrzeb odbywa się w obrządku katolickim, towarzyszy temu także bicie dzwonów. Zwyczajem, który nie wszędzie się przyjął w naszym kraju, ale gdzieniegdzie jest praktykowany jest rzucanie do grobu grudek piasku czy kwiatów przez uczestników pogrzebu, nim trumna zostanie ostatecznie zakopana. Przed pochowaniem zwykle odśpiewuje się także pieśni, taki zwyczaj towarzyszy pogrzebom w wielu obrządkach. Ciekawym zwyczajem, który można spotkać w naszym kraju stosunkowo niedawno jest także przemowa bliskiej osoby, wraz z podziękowaniem za przybycie wszystkim żałobnikom.

Jeżeli pogrzeb odbywa się w obrządku katolickim, istnieje także zwyczaj odprawienia kilku mszy za zmarłego w niedługich odstępach czasu po pogrzebie. To ma zapewnić mu spokojną drogę do ostatecznego miejsca spoczynku. Wiele z tych zwyczajów wpływają także pozytywnie na przeżywanie żałoby przez bliskich.